H χειρότερη κακοποίηση που μπορείτε να ασκήσετε σε ένα παιδί είναι να είστε το "φιλαράκι" του
Αγκάτ Λογκάρ (Agathe Logeart, AL): Διαβάζοντάς σας, έχουμε την εντύπωση πως θεωρείτε την εξουσία στο σπίτι την έχουν πάρει τα παιδιά. Για να ελέγξουμε δε την παντοδυναμία τους, προτείνετε μία εκπαίδευση... «δικτατορική»!
Αλντό Ναουρί (Aldo Naouri): Όχι, τα παιδιά δεν πήραν καμιά εξουσία•-εμείς τους την παραδώσαμε! Αυτός είναι ο λόγος που, και ξέρω τι λέω, η ανατροφή των παιδιών χρειάζεται να είναι δικτατορική, ακόμα και «φασιστική», αν τουλάχιστο θέλουμε αργότερα να γίνουν τα παιδιά μας δημοκρατικοί πολίτες.
Αν αντιθέτως ανατρέφουμε τα παιδιά μας «δημοκρατικά», αργότερα θα γίνουν οι χειρότεροι φασίστες. Επιμένω: αν θέλουμε να ξεφύγουμε από τη σημερινή περιρρέουσα ατμόσφαιρα της αποθέωσης του παιδιού, θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο πως οι εντολές που δίνουμε δεν είναι για να συζητιούνται, αλλά για να εκτελούνται. Οι διαταγές είναι διαταγές -τελεία και παύλα. Ο γονιός που επιζητεί τη συναίνεση του παιδιού του, το μετατρέπει σε κριτή των πράξεών του, καλλιεργεί το ξεδίπλωμα της παντοδυναμίας του και κυρίως του στερεί την καθησυχαστική ιεραρχία, που του είναι τόσο πολύ απαραίτητη.
AL: Δε μασάτε τα λόγια σας...
AN: Κάθε άλλο. Είναι παραφροσύνη να θεωρείται πως μία ισότιμη σχέση γονέων-παιδιών θα παράγει θετικά αποτελέσματα. Κοιτάξτε λίγο πώς αντέδρασε ο γαλλικός λαός απέναντι σε συγκεκριμένες συμπεριφορές του Νικολά Σαρκοζί (Nicolas Sarkozy). Εκείνος είναι πρόεδρος της δημοκρατίας, πάει να πει βρίσκεται στην κορυφή της πυραμίδας, όπου τον τοποθέτησε η λαϊκή βούληση. Και να 'τον που λέει σε κάποιον «άντε χάσου, παλιομαλ...» και σ' έναν άλλο «έλα κάτω, να σου σπάσω τα μούτρα». Ε, λοιπόν αυτό που σόκαρε τους Γάλλους δεν ήταν τόσο τα λόγια, όσο ο υποβιβασμός του προέδρου στο επίπεδο του μέσου πολίτη.
Κάπως έτσι είναι και μεταξύ γονέων και παιδιών. Η ιεραρχία χρειάζεται. Η χειρότερη κακοποίηση που μπορείτε να ασκήσετε σε ένα παιδί είναι να είστε το «φιλαράκι» του. Η υπερβολική φροντίδα έχει τα ίδια αποτελέσματα με την πλήρη εγκατάλειψη. Οι καημένοι οι γονείς, φοβούνται τόσο μην «πληγωθούν» τα παιδιά τους! Όλη την ώρα αυτό λένε! Αυτές οι ψυχολογικές ανοησίες τους οδήγησαν ως εδώ. Αν και στην πραγματικότητα τους προσφέρουν το τέλειο άλλοθι στην αδιαφορία τους, και στην ξέφρενη επιθυμία τους να είναι αρεστοί στα παιδιά τους.
AL: Στην εποχή της παντοκρατορίας του παιδιού-βασιλιά για να μην πούμε του παιδιού-τυράννου, εσείς μιλάτε για την αναγκαιότητα της ματαίωσης...
AΝ: Φυσικά. Όταν μιλάω για ματαίωση, δεν μιλάω για στέρηση. Μόνο η ματαίωση όμως μπορεί να διδάξει το παιδί πως η μητέρα του δεν του ανήκει ολοκληρωτικά. Πως συζεί με έναν άνδρα, πως ανήκει και σε ένα ζευγάρι. Είναι φυσικά μητέρα, αλλά είναι και γυναίκα. Έτσι το παιδί δεν εγκαθίσταται στον ομφαλό του κόσμου, με τους πάντες και τα πάντα να γυρνάνε γύρω του.
Σήμερα ένα μεγάλο μέρος των γονιών μοιάζουν εντελώς χαμένοι -και τα παιδιά τους συμπεριφέρονται σαν δαιμονισμένα. Πρέπει να μπουν όρια, να έχουν όλοι διεξόδους, περιθώρια κίνησης. Να σταματήσει η διαρκής υποχώρηση σε όλες ανεξαιρέτως τις επιθυμίες των παιδιών. Η πιπίλα, το μπιμπερό, το «παπλωματάκι» πρέπει να εγκαταλείπονται, το αργότερο στην ηλικία των 2½ ετών. Να πάψουμε να ανησυχούμε μήπως το παιδί δεν τρώει αρκετά: κανένα παιδί δεν αφήνεται να πεθάνει από την πείνα. Το να αφήνουμε να κλαίει ένα παιδί που δεν μπορεί να κοιμηθεί, δεν είναι δα και κανένα δράμα.
AL: Είστε πράγματι λάτρης της «βρεγμένης σανίδας»...
AN: Πείτε με άθλιο αντιδραστικό αν θέλετε, έχω συνηθίσει. Αλλά μη με αδικείτε. Είμαι 100% αντίθετος με τη σωματική ποινή, από τη σφαλιάρα έως ένα απλό χτυπηματάκι στο χέρι, αν και η αλήθεια είναι πως τίποτα από αυτά δε σκότωσε ποτέ κανένα.
Από την άλλη βρίσκω εξωφρενική αυτήν την πανευρωπαϊκή εκστρατεία ενάντια στο χαστούκι. Τι δουλειά έχουν οι κυβερνήσεις να ανακατεύονται στο τι γίνεται στα σπίτια μας; Δε μιλάω εδώ φυσικά για την κακοποίηση, που ανήκει στον ποινικό κώδικα. Αναφέρομαι στην ανάμειξη του κράτους στη σχέση παιδιού-γονέα. Πώς στην οργή περιμένετε μετά να συμπεριφερθούν οι γονείς σαν γονείς. Η κοινωνία τους δημιουργεί ήδη αρκετές αναστολές, ώστε να μην τους προσθέσουμε κι άλλες.
AL: Πώς σχολιάζετε την παραπομπή σε δίκη ενός καθηγητή που χαστούκισε ένα μαθητή του γιατί τον είπε «μαλ...»;
AN: Από όσα ξέρω, τη βρίσκω πραγματικά σκανδαλώδη. Εν γένει θεωρώ πως οι εκπαιδευτικοί γνωρίζουν καλά τους μαθητές τους. Είναι οι κύριοι αποδέκτες αυτών των συμπεριφορών παντοδυναμίας, που τα παιδιά δεν έχουν ακόμα ξεπεράσει. Αντί να τα βάζουν με τους καθηγητές, καλά θα έκαναν οι γονείς να τους ακούνε και τους υπερασπίζονται ενάντια στις κατηγορίες των παιδιών τους. Είναι κι αυτός ένας τρόπος να τους προετοιμάσουν για τον κόσμο των ενηλίκων, για τις εργασιακές σχέσεις, που λειτουργούν ιεραρχικά και με αυστηρότητα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το καλύτερο που θα 'χαν να κάνουν οι γονείς είναι να πουν στο παιδί τους: «σίγουρα θα τις άξιζες!»
AL: Λοιπόν, οι γονείς έχουν πάντα άδικο;
AN: Εν πάση περιπτώσει, είναι ανέφικτο να είσαι γονιός! Θυμηθείτε τι είπε ο Φρόιντ (Freud) στη Μαρία Βοναπάρτη (Marie Bonaparte) όταν εκείνη τον ρώτησε τι να κάνει σαν γονιός: «Κάντε ό,τι νομίζετε, έτσι κι αλλιώς θα είναι κακό». Εγώ θα τους έλεγα, «ελάτε τώρα, μη φοβάστε! Κάντε ότι πρέπει να κάνετε. Έτσι κι αλλιώς, είστε καταδικασμένοι να σας λατρέψουν -και μετά να σας μισήσουν».
Του Αλντό Ναουρί «Soyez des dictateurs!» © Nouvel Observateur 28-06-2008
Bookmarks